A.A.M.A
(American Automobile Manufacturers Association) Amerikan Otomobil Üreticileri Birliği
A.C.E.A
(Association of European Automotive Manufacturers) Avrupa Otomotiv Üreticileri Birliği
A.C.S
(American Chemical Society) Amerikan Kimyasal Üreticileri Birliği
AFNOR
(Association Français de Normalisation) Fransız Standartları Birliği
A.G.M.A
(American Gear Manufacturers' Association) Amerikan Dişli Üreticileri Birliği
AKMA NOKTASI
Yağın akmasının sona erdiği en düşük sıcaklık akma noktası olarak tanımlanır.
AKMA NOKTASI DÜŞÜRÜCÜ KATIKLAR
Bu tip katıklar, yağlarda vaks kristalizasyonuna engel olarak akma noktasını düşürürler.
ALKALİ
Madeni yağdaki alkali maddeler asidi nötralize ederek asidik ve korozif aşınmayı önleyen bazik özellikte maddelerdir.
ANTİOKSİDAN KATIKLAR
Yağlarda yaşlanmayı geciktiren katıklardır.
API
(American Petroleum Institute) Amerikan Petrol Enstitüsü
ASTM
(American Society for Testing Materials) Amerikan Malzeme Test Birliği
AŞINMA
Görece hareketli iki yüzey arasında, partiküller (üç gövde) veya yüzey sertliği (iki gövde) nedeniyle oluşan aşınma.
AŞINMA ÖNLEYİCİ KATIKLAR
Aşınmayı önleyerek servis ömrünü uzatan katıklardır.Bu tip katıklar, birbirine karşı çalışan iki metal yüzeyi arasında yağlayıcı bir film tabakası oluşturarak aşınmayı önleyen katıklardır.
AŞIRI BASINÇ KATIKLARI
Bu tip katıklar, metal yüzeyi ile reaksiyona girerek yağların ağır yük altında çalışmasını sağlayan katıklardır.
BAKIR KOROZYON TESTİ
Bakır plaka üzerinde renk değişimi tespiti ile yağlayıcının bakır malzemeler üzerindeki korozyonunu belirlemeye yarayan test metodudur.
BAZ YAĞI
Rafineriler tarafından petrolün rafinasyonu ile üretilen, mineral esaslı ve yarı sentetik yağlarda kullanılan, taşıyıcı görevi üstlenen karbon türevleridir.
BIA
(Boating Industry Association) Bot Endüstrisi Birliği
BSI
(British Standards Institution) İngiliz Standartları Birliği
CEC
(Coordinating European Council) Avrupa Koordinasyon Konseyi
CMA
(Chemical Manufacturers Association) Kimyasal Üreticileri Birliği
COP
(Code of Practice) Pratik Kodlama
CRC
(Coordinating Research Council) Araştırma Koordinasyonu Konseyi
ÇOK DERECELİ YAĞLAR
Hem yazın hem de kışın kullanılabilen, viskozite endeksi geliştirici katık ihtiva eden motor yağlarıdır.
ÇÖZÜNMEYEN MADDE (KURUM)
Kullanılmış yağda toplam çözünmeyenler olarak tanımlanır, aşınma elementleri,yağ bozulma ürünleri(oksidasyon ürünlerinden kaynaklanan), karbon çökeltileri(depozitleri) içerir ve kurum olarak da ifade edilir.
DAMLAMA NOKTASI
Damlama noktası, gresin test şartları altında yarı katı halden sıvı hale geçtiği sıcaklıktır.
DIN
(Deutsche Industrie Normen) Alman Endüstriyel Standartları
DETERJAN KATIKLARI
Yüksek sıcaklıkta çalısan makinelerde oluşan birikintileri azaltan veya oluşumuna engel olan bazik tuzlardır.
DİSPERSAN KATIKLAR
İlave edildikleri madeni yağ içinde düşük sıcaklık çalışma şartlarında tortu teşekkülünü önleyen veya geciktiren metal içermeyen külsüz katıklardır.
EOLCS
(Engine Oil Licensing and Certification System) Motor Yapları Lisans ve Belgeleme Sistemi
EMA
(Engine Manufacturers Association) Motor Üreticileri Birliği
EMÜLSİYON
İki karışmayan fazın (su ve yağ), başka kimyasallar aracıyla (emülgatörler) karıştığı heterojen sistemlere verilen isimdir.
EMÜLSİYON KATIKLARI
Makinelere sızan suyu kendi bünyesi içinde tutup paslanmaya engel olan maddelerdir.
ELEMENT ANALİZİ
Sistemlerden alınan yağ numunelerinde, sistemin değişik parçalarındaki aşınmalardan dolayı meydana gelecek aşınma metalleri miktarının ppm mertebesinde tespiti ve buna bağlı olarak sistemin ve sistemdeki yağın performansının belirlenmesidir.
EP AŞIRI BASINÇ KATIKLARI
Relatif hareket eden yüzeylerde metalin metale temasını önlemek amacıyla yağlara ilave edilen, film mukavemetini ve yük taşıma kapasitesini arttıran katıklardır.
FT-IR
Madeni yağlarda kullanılmamş yağ numunesiyle , kullanılmış yağ numunesinin spektrumlarının birbirinden çıkarılmasıyla ölçülen değerler vardır.Bunlar, çözünmeyen madde (kurum), oksidasyon, nitrasyon, sülfat, glikol,su.
GRES
Bir akışkan yağlayıcı ile kalınlaştırıcının karışımından meydana gelen, kıvamı katıdan yarı akışkana kadar değişen bir maddedir.
HAVA BIRAKMA TESTİ
Yağlarda, bünyelerine giren havayı bırakabilme eğilimini belirleyen testtir.
HDDEO
(Heavy Duty Diesel Engine Oil) Ağır Hizmet Dizel Motor Yağları
HİDRODİNAMİK YAĞLAMA
Metal elemanlar arasındaki madeni yağ filminin kalınlığı 6000 Angstrom'dan fazla ise bu tip yağlamaya hidrodinamik yağlama (kalın film yağlaması) denir.
HİDROSTATİK YAĞLAMA
Yağ filminin kalınlığı 6000 Angstrom'dan az ise bu tip yağlamaya hidrostatik yağlama (ince film yağlaması) denir.
ILSAC
(International Lubricant Standardization & Approval Com.) Uluslararası Madeniyağ Standardizasyon ve Onay Kom.
ISO
(International Organization for Standardization) Uluslararası Standardizasyon Organizasyonu
İŞLENMİŞ PENETRASYON
Gresler kıvam ölçümü sırasında bir miktar işlenirler. Bu nedenle gresler standart bir gres işleyicisinde belirli bir miktar dövülüp işlendikten sonra kıvam yani penetrasyon değerleri ölçülür. Bu ölçülen değere İşlenmiş Penetrasyon Değeri adı verilir.Gresin çalışma kıvamını belirleyen testtir.
JAMA
(Japan Automobile Manufacturers Association) Japon Otomobil Üreticileri Birliği
JASO
(Japan Automobile Standards Organization) Japon Endüstriyel Standartları
JIS
(Japanese Industrial Standards) Japon Endüstriyel Standartları
JSAE
(Society of Automotive Engineers, Japan) Japon Otomotiv Mühendisleri Birliği
KANAMA (BLEEDING)
Stoklama sırasında gresin yağ bileşeninin ayrılması olayıdır.
KALINLAŞTIRICILAR
Yağı grese dönüştüren ve gresin pek çok önemli özellik ve performans karakteristiklerini kontrol altında tutan maddelerdir.
KATIK
Başlangıçta madeni yağda bulunmayan veya belli bir miktarda bulunan, yağlara istenen bazı özellikleri kazandırmak, mevcut özelliklerini geliştirmek, istenmeyen bazı özelliklerini minimuma indirmek veya yok etmek amacıyla ilave edilen maddelere "katık" denir.
KATIK STABİLİTESİ
Katıkların kullanım ve depolama esnasında performanslarını koruyabilme yeteneğidir.
KAVITASYON
Hareket halinde yağın kaplaması gereken yüzeyi geçici olarak kaplayamaması olayının sebebiyet verdiği durumlardır.
KİNEMATİK VİSKOZİTE
Yağların akmaya gösterdiği direncin, yani akışkanlığının tayin edildiği testtir. Endüstriyel uygulamalar için 40 °C’de, otomotiv sektöründeki uygulamalar için 100 °C’de ölçülür, birimi mm²/s veya cSt dur.
KOHEZYON
Bir maddeyi teşkil eden parçacıkları bir arada tutan kuvvettir.
KOROZYON ÖNLEYİCİLER
Yatak alaşımlarını ve metal yüzeylerini, motorun demir ihtiva etmeyen parçalarını yüzeylerde film oluşturarak yağlardaki asidik artıkların kimyasal etkisinden koruyan katıklardır.
KÖPÜK ÖNLEYİCİLER
Yağın havadan kolayca ayrılması ve köpürmemesi için kullanılan katıklardır.
LAK
İçten yanmalı motorların piston ve silindirlerinde oluşan yağda çözünmeyen tortular. Yüksek sıcaklıklara maruz kalan yağ ve yakıtların oksidasyonu ile açığa çıkarlar. Cilaya benzerler ancak daha serttirler.
MADENİ YAĞ
Genel olarak, iki katı cismi birbirinden ayırmak ve sürtünme gücünü minimuma indirerek kolay hareket etmesini sağlamak için kullanılan maddelere denir.
METAL PASSIVATÖRLER
Metalin hava, yağ ve diğer maddelerle kimyasal reaksiyona girmemesi için madeni yağa ilave edilen katıklardır.
MSDS
(Material Safety Data Sheets) Malzeme Güvenlik Bilgi Formları
MUTLAK VİSKOZİTE
Akışkanın akmaya karşı gösterdiği direnç olarak tanımlanır. Kayma geriliminin kayma oranına bölümü mutlak viskoziteyi verir. Birimi poise'dir.
MVMA
(Motor Vehicle Manufacturers Association) Motorlu Taşıt Üreticileri Birliği
NALSAS
(North American Lubricant Standard. & Approval Sys.) Kuzey Amerikan Madeniyağ Stand. ve Onaylama Sis.
NAS
"National Aerospace Standard" olarak geçen, yağlarda bulunan mikron boyundaki partikül dağılımını belirleyen test metodudur.
NİTRASYON
Yanma prosesi sonucunda oluşan nitrojen oksitlerin reaksiyonu ile yağın bozulması( vizkozite artışı ve tortu oluşumu) dur.
NLGI
(National Lubricating Grease Institute) Milli Yağlama Gresi Enstitüsü (Gresleri işlenmiş penetrasyon değerlerine göre sınıflandırır.)
NMMA
(National Marine Manufacturers Association) Milli Deniz Taşıtları Üreticileri Birliği
NVMA
(National Vehicle Manufacturers Association) Milli Taşıt Üreticileri Birliği
OEM
(Original Equipment Manufacturers) Orijinal Ekipman Üreticileri Birliği
OKSİDASYON
Oksijenin madeni yağ ile yüksek sıcaklıkta birleşerek başka bir madde ( mesela lak ) oluşturması. Bu prosesin sonucunda, oksidasyon ürünleri oluşur ve genellikle de ısı koşulları altında gerçekleşir.
OKSİDASYON ÖNLEYİCİLER
Yağlayıcının oksidasyonunu önleyerek ve metal kısımlar üzerinde tortu birikimini azaltarak makina ve yağın ömrünü uzatan katıklardır.
OLEIK ASIT
Madeni yağa %1 oranında ilave edilen ve orta basınç EP katığı gibi kullanılan organik bir asittir.
PARLAMA NOKTASI
Yağların, parlama ve yanma noktalarını belirleyen testtir. Tanımlanmış bir test aparatında, yanıcı bir ürünün hava ile karıştığı anda parlayabilen bir karışım meydana getirdiği en düşük sıcaklık noktası. Açık ve kapalı diye adlandıran iki ayrı yöntemle ölçülür. Petrol ürünlerinin uçuculuğu hakkında fikir verir.
PARTİKÜL SAYIMI ( KİRLİLİK )
Yağların içinde bulunan mikron bazındaki partiküllerin dağılımını belirleyen test metodudur.
PAS ÖNLEYİCİ KATIK
Makine içine sızan rutubet ve suyun pas yapmasını önlemek amacıyla madeni yağa eklenen polar organik bileşiklerdir.
PPD
Akma noktası düşürücü katıklar, madeni yağın akma noktasını düşürerek düşük sıcaklıklarda katılaşmasını önleyen polimerik maddelerdir.
r
SAE
(Society of Automotive Engineers) Otomotiv Mühendisleri Birliği
SIKIŞTIRILMIŞ HAVA
Atmosferik basınçtan daha büyük basınçtaki havadır.
SU KİRLİLİĞİ
Yağın içerisindeki su miktarının ppm ya da % değer olarak ölçülmesidir.
SUDAN AYRILMA
Yağların sudan ayrılabilme özelliklerini belirleyen testtir. Sudan ayrılmış yağ miktarı, su miktarı ve emülsiyon miktarı olarak ölçülür.
SÜRTÜNME
Hareket halinde olan veya hareket ettirilmek istenen bir cismin hareket yönünün aksi yönünde gelişme gösteren bir kuvvettir.
TOPLAM BAZ NUMARASI (TBN )
Toplam Baz Numarası madeni yağdaki alkali madde miktarını belirtir. Birimi mgKOH/g'dır. Motorin kükürt içerdiğinden dizel motor yağlarının TBN değeri önem taşır.
TOPLAM ASİT NUMARASI (TAN )
Toplam Asit Numarası madeni yağdaki asiditenin tamamını veya bir kısmını nötralize etmek için gerekli olan KOH mg miktarının ölçüsünü belirtir. Birimi mgKOH/g'dır.
TEK DERECELİ YAĞLAR
Yazın ve kışın farklı viskozite sınıflarında kullanılan, viskozite endeksi geliştirici katıklar ihtiva etmeyen motor yağlarıdır.
TORTU
Motorun hareketsiz iç yüzeylerinde toplanan, normalde mayonez yoğunluğundaki kalın, koyu renkli tortu. Oluşumu, yağın çözünmez maddelerle aşırı yüklenmesi ile ilgilidir ve kömürümsü yoğunluğa gelecek şekilde ısınmadığı sürece silinerek temizlenebilir.
u
VİSKOZ
Viskozite özelliğidir. Sıklıkla yüksek viskoziteli olma durumunu ifade eder.
VİSKOZİTE INDEKSİ
Yağların viskozite değerlerinin sıcaklık ile değişimini belirleyen bir değerdir. Viskozite endeksi yükseldikçe, sıcaklık artışı ile viskozite daha az düşer, dolayısı ile özellikle hidrolik sistemlerde kaçakların ve güç kaybının minimumda olması sağlanır.
VİSKOZİTE INDEKSİ GELİŞTİRİCİ
Viskozite indeks geliştirici katıklar, ısı değişiminin yağ viskozitesi üzerindeki etkisini azaltan, yağda eriyebilen organik polimerlerdir.
YAKIT SEYRELMESİ
Yağa karışan yanmamış yakıtın ölçülmesidir.
YAPIŞKANLIK VERİCİ KATIK
Yağların yataklardan damlamaması ve damlalar sıçratmaması için, yağın fazla kohezyon göstermesini ve lifli yapıda olmasını sağlayan sabun bileşikleridir.
YOĞUNLUK
Birim hacim başına düşen kütle.
YÜZEY AŞINMASI
Lokal kaynak veya çatlama nedeniyle oluşan anormal motor aşınması. Aşınma önleyici, aşırı basınç ve sürtünme düzenleyici katkılar kullanılarak engellenebilir.
ZIFT
Asfalt veya katran isimleriyle de adlandırılan zift, ham petrolün vakumla damıtılması sonucunda oluşan, kahverengi veya siyah bir tortudur. Doğada da, asfalt "gölleri" ve "katran" kumları şeklinde bulunabilir. Zift, yüksek moleküler ağırlığa sahip hidrokarbonlar ve az miktarda sülfür ve nitrojen bileşenlerinden oluşur.
ZDDP
Birçok hidrolik ve yağlarda aşınma önleyici katık olarak bulunur.Zinc dialkyldithiophosphate
atm --Atmosfer
km -- Kilometre
cm -- Santimetre
m -- Metre
µm -- Mikron (mikro metre)
cSt -- CGS sisteminde kinematik viskozite birimidir.
mm2/s—SI sisteminde kinematik viskozitenin birimidir. 1 centistokes = mm2/s
NAS1638– Partikül kirlilik kodu
ISO4406--Partikül kirlilik kodu
P--Basınç
b--Bar
pmm--milyonda bir parça (1/ppm = 0.000001). genelde ağırlık 100 ppm = 0.01%; 10,000 ppm = 1%
kg—Kilogram
mg--Miligram
g--Gram
h—Saat
dk--Dakika
s--Saniye
T--Sıcaklık
°C--Derece
V--Hacim
ml--Mililitre
L--Litre
Abs/cm--Absorbans/santimetre
Rpm--Dakikada bir devir
VI--Viskozite İndeksi
SEQ1--1.kademe köpük miktarı
SEQ2--2.kademe köpük miktarı
SEQ3--3.kademe köpük miktarı